Debimetre Nedir?
Debimetre nedir sorusunun en net ifadesi doğrusal ya da doğrusal olmayan, kitle, sıvı veya gazların hacimsel akış hızını ölçmek için kullanılan bir akış ölçüm aracıdır. Debimetre nedir sorusu sorulduğu zaman verilecek en iyi cevaplardan biri ise en çok kullandığımız sıvılardan biri olan suyun anlık akışını ölçmeye yarayan dijital tesisat elemanıdır. Debimetreler tesisattaki en önemli görevi anlık akışışın takibinin gözle veya otomatik sistemlerce yapılmasını kolaylaştırmaktır.
Motor, pompa, kompresör ya da ısı değiştirici gibi sistemlerin içerisine giren havayı ölçmeye yarayan debimetreler, bu tür sistemlerin çalışma kapasitelerinde, ömürlerinde ve kalitelerinde belirleyici rol oynar çünkü bu tür sistemlerde debimetrenin aktardığı veriler doğrultusunda sistemlerin verimliliği ölçülmüş olur. Motor performansını artırmak veya ihtiyaca göre azaltmak için debimetrelere ihtiyaç vardır.
Su veya gazların kütlesel veya hacimsel akış hızlarını ölçmeye yarayan debimetreler, kullanım ve tercih alanlarına göre pek çok farklı alanda kullanılmakta ve çeşitlilik göstermektedir. Bunlara örnek olarak elektronik debimetreler, ultrasonik debimetreler, türbin tip debimetreler, pozitif deplasmanlı debimetreler, orifis debimetreler, coriolis kütlesel akış ölçerler, vorteks debimetreler, Thermal kütle hava debimetreleri, metal tüplü debimetreler, şamandıralı debimetreler ve ayar vanalı debimetreleri gösterebiliriz. Kullanım alanlarına çok fazla çeşitlilik gösteren bu ölçüm kontrol cihazları, makine sanayinde çok fazla önem taşımaktadır. Verimliliği artırmak ya da tasarruf sağlamak gibi pek çok konuda debimetrelerden yararlanılmaktadır.
İçindekiler
Debimetre Çeşitleri Nelerdir?
Su ölçümü için en çok kullanılan 3 akış ölçer tipi vardır. Bunlar mekanik akış ölçerler, elektromanyetik akış ölçerler ve ultrasonik akış ölçerlerdir. Günümüzde en fazla kullanılan debimetre elektromanyetik debimetre olmasına karşın ultrasonik debimetre sağladığı avantajlar sebebiyle yavaş yavaş yaygınlaşmaktadır. Ultrasonik debimetreler özellikle yüksek ölçüm hassasiyeti, düşük basınç düşümü, çevresel şartlardan daha az etkilenmesi sebebiyle tercih edilmektedir.
Su akışını ölçmek için en sık kullanılan debimetre çeşitleri;
- Mekanik ,
- Eelektromanyetik ,
- Ultrasonik debimetrelerdir.
- Pozitif deplasmanlı ,
- Orifis debimetreler,
- Coriolis kütlesel akış ölçerler,
- Vorteks debimetreler,
- Thermal kütle hava debimetreleri,
- Metal tüplü debimetreler,
- Şamandıralı debimetrelerdir.
Mekanik Debimetre
Mekanik Debimetre: Akış ölçümünü metanik döner bir parça ile veya plastik debimetre tüpleri yapan sistemlerdir. Mekanik yapının yarattığı sorunlar, basınç düşümü ve hassasiyet gibi sorunlardan kaynaklı pek tercih edilmezler.
Elektromanyetik Debimetre
Elektromanyetik debimetreler en çok kullanılan debimetrelerdir. Ölçüm hassasiyetlerinin yüksek olması, akışkana hiç temas olmaması ve basınç düşümü yaratmaması gibi özelliklerinden dolayı çok tercih edilirler. Ölçme sistemi ise suyun akışının elektriksel alanda değişim yaratması ve bu değişimin elektronik devrelerce ölçülmesi prensibine göre çalışır.
DN15-DN600 gibi büyük çaplarda üretilirler. Herhangi bir döner veya hareketli parça olmadığı için en çok tercih edilen debimetre türüdür.
Ultrasonik Debimetre
Gelişen teknoloji ve artan teknolojik kriterler farklı ölçüm teknolojilerinin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Bu ölçüm tekniklerinden bir tanesi de ultrasonik debimetrelerdir. Ultrasonik debimetreler suyum akışını ultrasonik ses dalgaları ile ölçmektedir. Bu ölçüm tekniğini elektromanyetik debimetre gibi mekanik bir yapı olmadığı için birçok avantaj sağlar. Bir diğer faydası ise elektromanyetik debimetreler gibi invertör, pompa vb elektriksel gürültülerden etkilenmezler. Bir başka faydası ise pilli debimetre yapmaya imkan vermesidir. Düşük güç tüketimleri sayesinde pilli ıltrasonik debimetre yapma imkanı sağlamıştır.
Ultrasonik debimetrelerin ölçüm hassasiyetleri çok yüksektir DN15-DN1000 arası çaplarda satışları yapılamaktadır..
Borulardaki Akış Oranına Etkileyen Faktörler
Borudan geçen akışkana etkiyen ana faktörler:
- Akışkanın hızı
- Akışkanın boru ile kesişen noktalarındaki sürtünme
- Akışkanın viskozitesi
- Akışkanın yoğunluğu
Akışkanın hızı, akışkanı boruya doğru iten kafanın basıncına bağlıdır. Kafa basıncı arttıkça, akış oranı (diğer bütün faktörlerin sabit kalması koşulu ile) ve dolayısıyla akışkan hacmi artacaktır. Boru çapı da akış oranını etkiler. Örneğin; çapı iki katına çıkarmak potansiyel akış oranının dört katına çıkmasına neden olur.
Boru sürtünmesi, akış oranını azaltıcı etki yaptığından negatif bir faktör olarak alınır. Bu sürtünmeden dolayı akış oranı, boru cidarlarına yakın bölgelerde, borunun merkezindeki akışa göre daha azdır. Boru yüzeylerinin temizliği, yumuşaklığı ve büyüklüğü ölçüsünde, bu sürtünme kuvveti de azalacaktır.
Viskozite ya da moleküler sürtünme de, akış oranını negatif etkiler. Viskozite ve boru sürtünmesi, cidarlardaki akış oranını azaltır. Viskozite sıcaklık ile artar veya azalır ama bu değişim her zaman beklendiği gibi olmayabilir. Sıvılarda viskozite sıcaklık artışı ile genellikle azalır. Ancak bazı sıvılarda viskozite belirli bir sıcaklığın üstünde iken artmaya başlar. Genellikle sıvı viskozitesi yüksek ise (diğer faktörler sabit iken) akış oranı azalır. Viskozite ‘centipoise’ ile ölçülür. Diğer bir viskozite tipi ise ‘kinematik viskozite’ dir ve ‘centistroke’ ile ölçülür ve centipoise’un akışkanın özgül ağırlığına bölünmesi ile elde edilir.
Akışkanın yoğunluğu, akış oranını şu şekilde etkiler; daha yoğun bir akışkanda istenen debiyi elde edebilmek için daha güçlü bir kafa baskısı gerekir. Gazların sıkıştırılabilir olmasına rağmen sıvıların tam tersi olarak sıkıştırılamamasından dolayı, gazların, sıvıların ve hatta gaz içeren sıvıların, ölçüm yöntemleri birbirinden farklıdır.
Debimetre Seçiminde Nelere Dikkat Edilmeli
Debimetre tercihinde ön önemli etken ölçeceğiniz sıvının tipi ve ölçüm hassasiyetidir. Buna ek olarak çevresel şartlarda çok önemlidir. Örneğin pompalı su otomasyon uygulamalarında elektromanyetik akış ölçerler pompanın yarattığı elektriksel alan kirliliğinden etkilenir iken ultrasonik ve mekanik akış ölçerler etkilenmez.
Bir diğer husus ise otomasyon sistemi için gerekli giriş çıkışların ve enerji besleme uyumunun olup olmadığıdır. Günümüzde birçok farklı tip model artık standart olarak RS485 ve ya Pulse 4-20 mA çıkış olarak gelmektedir. Tabi sizin uygulamanızda hem anlık sıvı akış bilgisini hemde toplam hacimsel tüketim verisini almak istiyor iseniz RS485 ve mod-bus çıkışına sahip bir debimetre tercih etmeniz faydalı olacaktır.
Bir diğer önemli husus ise sıvı ve sıvıya karşı dayanımıdır birçok akış ölçer modeli modeli IP67 veya IP68 koruma sınıfına sahip olmasada bu noktalara dikkat edilmesi gerekmektedir.
Ayrıca debimetre besleme gerilimi’de önemlidir. Bir sacda sisteminde kullanılacak ise 24Volt DV beslemeler avantajlı olmaktadır. Fakat daha çok bireysel ve tekil kullanılacak ise 220VAC olan modeleler ek bir smps veya adaptör kullanmadan hızlıca kullanım sağlamaktadır.
Bu konuda ilginizi çekebilir.
https://esular.com/sayac/ultrasonik-su-sayacinin-otomatik-sulamada-kullaniminin-avantajlari
“Debimetre Nedir?” hakkında 2 yorum